Bestandssystemen FAT en NTFS

Wat is een bestandssysteem, FAT16/32, NTFS?
Een bestandssysteem is de wijze waarop data op een harde schijf is georganiseerd. Grofweg gesteld bestaat het uit twee aparte delen. Het ene deel is de verzameling van bestanden en de data die de individuele bestanden bevat. Het tweede deel bestaat uit de directorystructuur die de informatie organiseert en beschikbaar stelt over alle bestanden op het systeem.

Er zijn verschillende bestandssystemen.
Voor Windows zijn de twee meest populaire NTFS en FAT32. Het File Allocation System (FAT) stamt uit de jaren ’70 en begin jaren ’80. Aanvankelijk was het ontwikkeld als bestandssysteem voor floppydisks met een opslagcapaciteit van minder dan 500KB. Daar kwam vervolgens FAT16 uit voort dat met grotere harde schijven tot 2GB kon omgaan (o.a. gebruikt in Windows 95). De behoefte aan grotere harde schijven leidde tot FAT32, dat partities en schijven tot 2TB (Terrabyte) ondersteunt. FAT32 werd gebruikt vanaf Windows 95 Second Edition.
Begin jaren ’90 ontwikkelde Microsoft het New Technology File System om de kwaliteit, veiligheid en betrouwbaarheid van dataopslag in zijn besturingssystemen te vergroten. Aanvankelijk was NTFS terug te vinden op NT4 en Windows 2000 (Server) die vooral in een zakelijke omgeving worden gebruikt. Met de komst van Windows 2000 Professional en Windows XP kwam NTFS beschikbaar voor de thuisgebruiker.

Wat is beter FAT32 of NTFS?
NTFS heeft zeker een aantal voordelen op FAT32. NTFS beschikt ten eerste over betere beveiligingsmogelijkheden dan FAT32. Bij NTFS kan tot op bestandsniveau worden bepaald welke gebruiker een bestand mag lezen, schrijven en/of uitvoeren. Een ander voordeel is dat NTFS de mogelijkheid heeft voor bestandscompressie. FAT32 beschikt alleen over compressiemogelijkheden op schijf- of partitieniveau (volumeniveau). Door compressie nemen bestanden minder ruimte in beslag op je schijf of partitie. Het nadeel van compressie is echter dat je systeem er net iets trager van wordt.
NTFS is verder aanzienlijk minder foutgevoelig dan FAT32. Misschien herinner je je nog de scandisk die Windows 9X uitvoerde tijdens de herstart nadat Windows niet goed was afgesloten. Met NTFS is dat verleden tijd.
NTFS heeft ook de mogelijkheid voor bestandsencryptie (Encrypted File System of EFS). Door deze versleuteling is het voor indringers aanzienlijk moeilijker om het bestand te lezen of te kopiëren. Ook bij diefstal van je laptop bijvoorbeeld maak je het de dief moeilijker deze bestanden te lezen. Een waarschuwing bij encryptie van bestanden is hier wel op zijn plaats. Voor het toegankelijk maken van de geëncrypteerde file moet je wel beschikken over een unieke sleutel welke aan je account is gekoppeld. Het gevaar ligt op de loer dat je je eigen bestanden ontoegankelijk maakt. De instellingen voor EFS vind je door op een bestand rechtermuisklik Eigenschappen Geavanceerd te kiezen.
NTFS is niet per definitie sneller dan FAT32. Algemeen wordt gesteld dat bij volumes die groter zijn dan 32MB, NTFS efficiënter, dus sneller is dan FAT32.

Consequenties van conversie van FAT32 naar NTFS
Mocht je na het lezen van bovenstaande voordelen van een NTFS-bestandssysteem besluiten je FAT32-partitie of -schijf om te zetten naar NTFS, dan moet je rekening houden met de volgende consequenties.
1. Het proces is onomkeerbaar. Dit betekent dat een NTFS-bestandssysteem niet terug kan worden geconverteerd naar FAT32. Wil je het volume weer als FAT32 gaan gebruiken, dan zal je het moeten partitioneren en formatteren als FAT32. Hierbij gaan wel alle gegevens die op het volume staan verloren.
2. NTFS-bestanden zijn niet volledig toegankelijk voor ieder besturingssysteem. Dit heeft bijvoorbeeld gevolgen als je meer dan één besturingssysteem op je pc hebt staan, een zogeheten dual-boot systeem, met name in combinatie met Windows 9x en Windows ME. Ook in een thuisnetwerk met Windows 9X en Windows ME zijn NTFS-bestanden die bijvoorbeeld op Windows XP staan niet toegankelijk. Er zijn echter wel gratis programma’s te verkrijgen die het mogelijk maken om NTFS-bestanden met Windows 9X te lezen.
3. Microsoft waarschuwt ervoor dat de prestaties van sommige oudere programma’s die niet zijn geschreven voor Windows 2000 of NT4.0 kunnen teruglopen na de conversie van FAT32 naar NTFS. Een uitzondering daarop is als het NTFS-volume leeg is.
Een volume converterenHoewel de kans dat je gegevens verliest of beschadigt door conversie minimaal is, raden we je toch aan een reservekopie te maken van het volume dat je wilt converteren.

Het converteren zelf is niet zo ingewikkeld.
Klik op Start en kies vervolgens Uitvoeren. Typ in het venster CMD om de DosBox te openen. Typ in de DosBox "convert stationsletter: /fs:ntfs” (zonder aanhalingstekens). De stationsletter dien je te vervangen door de naam van het te converteren station bijvoorbeeld e: (convert e: /fs:ntfs). Voorafgaand aan de daadwerkelijke conversie zal Windows slechts nog vragen welke volumenaam je het station wilt geven. Het geven van een volumenaam is overigens optioneel. Je kunt bij deze vraag ook op Enter drukken, zonder een naam in te voeren.
Als er bestandsfouten worden geconstateerd dienen die eerst te worden verholpen met CHKDSK e: /f in de DosBox.
Als je het station wilt converteren waarop je besturingssysteem staat, dan zal Windows vragen om deze taak te plannen wanneer het systeem opnieuw wordt opgestart.